حسابرسی داخلی

حسابرسی داخلی نوعی سیستم اثربخشی کنترل داخلی وارزیابی عملکرد بوده که مدیران سازمان برای مشخص شدن کیفیت هزینه کردها و عملیات های مالی و آگاهی از وضعیت مالی شرکت و دارایی ها انجام می دهند .
 
 ارائه خدمات حسابرسی در شرکت مالی و بازرگانی بانی تجارت مبین
 
 
حسابرس داخلی به لحاظ حقوقی چه کسی می تواند باشد ؟
حسابرس داخلی یک فرد مستقل از امور اجرایی شرکت بوده که اختیار دسترسی به همه اسناد و مدارک مالی و غیر مالی را داشته و امکان برقراری ارتباط با مدیران ارشد سازمان را هم دارد .
 
 حسابرسی داخلی به چه علتی باید انجام شود ؟ ( هدف حسابرسی داخلی )
حسابرسی داخلی به منظور کنترل منابع مالی و انحرافات آن بایستی در سازمان انجام شود تا از بروز مشکلات مالی و اشتباهات فاحش و زیان های ناشی از آن پیشگیری نماید .
     ”          ”     در واقع وظیفه بررسی رعایت الزامات قانونی را در سازمان بر عهده دارد و اگر این الزامات انجام نشده و یا ناقص انجام شده باشند آنها را کشف و درصدد رفع ان برآیند .
حسابرس داخلی در صورت بروز سوء استفاده های مالی انها را شناسایی کرده و از ضرر های بیشتر پیشگیری می نماید .
حسابرس داخلی می تواند محل هایی که منابع مالی در حال هدر رفتن هستند را شناسایی کرده و به مدیران ارشد به منظور متوقف کردن آن گزارش دهد .
حسابرسی داخلی فقط معطوف به شناسایی انحرافات مالی نبوده و سایر انحرافات سازمان که می تواند مانع از تحقق اهداف شرکت شود را هم شناسایی می کند .
حسابرسی داخلی با حسابرسی خارج سازمانی (حسابرس مستقل و تامین اجتماعی) چه تفاوتی با هم دارند ؟
حسابرس داخلی از افراد داخل سازمان می باشد اما حسابرس خارجی از موسسه خدمات مالی و حسابرسی به شرکت اعزام می‌شوند.
حسابرسی مستقل و تامین اجتماعی توسط قانون الزام شده است و عدم انجام ان تخلف قانونی محسوب میشود اما در مورد حسابرس داخلی الزام قانونی وجود ندارد و توسط مدیریت سازمان برای بررسی انحرافات و رفع آن انجام می‌گردد.
حسابرس مستقل باید به مراجع قانونی و مجمع عمومی صاحبان سهام پاسخگو باشد اما حسابرس داخلی به مدیران سازمان پاسخگو خواهد بود .
حسابرسی مستقل فقط انحرافات مالی و اسناد مالی را بررسی کرده و به مسایل دیگر سازمان کاری ندارد اما حسابرس داخلی علاوه بر بررسی های مالی سایر الزامات و قوانین جاری در سازمان را هم بررسی و انحرافات انها را در صورت وجود کشف می کند .
حسابرس داخلی باید چه ویژگی هایی داشته باشد ؟
حسابرس داخلی باید مستقل باشد و تحت نفوذ هیچ یک از افراد سازمان در هر جایگاه و سمتی که هستند قرار نگیرد.
     ”          ”     باید فن گزارش دهی را بلد بوده و اختیار امضا و مهر داشته و گزارش تهیه شده را با مهر و امضا خود ارائه دهد .
     ”          ”     باید امکان دسترسی به کلیه اسناد مالی و غیر مالی داشته باشد.
حسابرس داخلی می تواند در کلیه بخش های شرکت اعم از چرخه خرید، هزینه و پرداختها، درآمد، فروش و دریافتها، چرخه دارایی ثابت، چرخه منابع انسانی و چرخه موجودی مواد و کالا  غیره (بر حسب صنعت مربوطه) وارد و به بررسی اسناد و مدارک آن بپردازد .
وظایف اصلی حسابرس داخلی شامل چه مواردی می تواند باشد ؟
حسابرس داخلی باید فرایندهای شرکت را مورد شناخت قراردهد.
     ”          ”     باید به عملیات های مالی و خصوصیات صنعت مورد فعالیت اشراف پیدا کند.
     ”          ”     باید عملیات های  مربوط به پرداخت حقوق و دستمزد ونحوه ارتباط سیستم کارکردی و حقوق و دستمزد و نحوه پرداخت انها را به خوب شناخته و مهمترین شاخص های ارزیابی عملکرد را ارائه نماید.
     ”          ”     باید بر تنخواه واحد های مختلف و خرید های داخلی نظارت کرده و کلیه فاکتور و اسناد خرید و هزینه کردها را مطابقت داده و صحت و درستی آنها بررسی نماید .
     ”          ”     باید بر فرایند انبارگردانی و جزییات ان مسلط بوده و ورود خروج کلیه اجناس و مواد و غیره را به انبار تحت نظارت داشته باشد .
حسابرس داخلی برای بررسی کلیه قسمتها با ارزیابی ریسک آنها برنامه داشته و سرفصل ارزیابی برای آنها تهیه کرده و بر اساس فرمت و سر فصل برنامه ریزی شده به بررسی بپردازد .
 
آیا نحوه گزارش دهی در حسابرس داخلی و حسابرس مستقل تفاوت دارد ؟
گزارش دهی در حسابرسی داخلی و مستقل متفاوت است. در حسابرسی داخلی گزارش فقط در دسترس مدیران ارشد سازمان قرار گرفته و سایر پرسنل و عموم مردم از آن مطلع نخواهند شد اما در حسابرسی مستقل این گزارش در اختیار اعضا هیت مدیره و سهام داران و حتی عموم مردم هم می تواند قرار گیرد .
كنترل های داخلی شامل روشها و خط مشی هایی جهت حصول موارد ذیل است:
-برنامه ریزی ، سازماندهی و رهبری و كنترل عملیات؛
-تائید اینكه منابع طبق قوانین و مقررات مورد استفاده قرار می گیرد؛
-محافظت از منابع در مقابل سوء استفاه و هدر رفتن؛
-اندازه گیری، تنظیم و گزارشگری عملكرد واحد اقتصادی؛
-اطمینان از دستیابی به اهداف؛
- اطمینان از اینكه به داده های قابل اعتماد و معتبر دسترسی داشته ، نگهداری شده و در گزارشهای سالانه و سایر مدارك به درستی افشا می شود .
در مرور اولیه كنترل های مدیریت ، حسابرس باید عوامل ذیل رادر نظر بگیرد :
۱)آیا خط مشی های سازمان به طور كامل با اختیارات و امتیازات اساسی سازمان مطابق است؟
۲)آیا سیستم روشها و كنترل های مدیریتی برای انجام این خط مشی ها همان طور كه مد نظر مدیریت عالی جهت كارایی و صرفه اقتصادی بوده ، طراحی شده است؟
۳)آیا سیستم كنترل مدیریت كنترل كافی بر روی منابع سازمان ، درآمد و هزینه ها فراهم می كند؟
تعدادی از عواملی كه حسابرس باید جهت ارزیابی سیستم كنترل مدیریت و تعیین نواحی مشكل آفرین در نظر بگیرد به قرار زیر است :
۱- استفاده مدیریت از استانداردها یا اهداف برای قضاوت در مورد اجرا ، بهره وری ، كارایی یا استفاده از كالاها و خدمات؛
۲- فقدان دستورالعملهای مكتوب كه سبب عدم فهم درست ، درخواستهای متناقض ، انحرافات غیر قابل قبول و اجرای غیر یكنواخت می گردد؛
۳- عدم مؤفقیت در قبول مسئولیتها؛
۴- دو باره كاریها؛
۵- استفاده نامناسب از وجه نقد؛
۶- الگوی سازمانی غیر معقول و بیهوده؛
۷- استفاده بیهوده ، ناكارا از كاركنان و منابع فیزیكی؛
۸- كارهای ناتمام.
● شناسایی نواحی مشكل آفرین
تكنیك های زیادی وجود دارد كه حسابرس بتواند با آگاهی بیشتر نواحی مشكل آفرین را مشخص كند كه در اینجا به تعدادی از آنها اشاره می كنیم :
۱- بررسی فعالیت ها: اینكه اطلاعات از چه طریق به دست می آید و یك فعالیت چگونه انجام شود و نحوه كنترل آن چگونه است می تواند موارد غیر قابل كنترل یا مستعد آن را مشخص كند .
در یك عملیات خرید، سه مرحله زیر می تواند نقاط كلیدی باشد :
الف) تعیین میزان و كیفیت مواد خریداری شده؛
ب) روشهای دستیابی به بهترین قیمت؛
ج) روشهای تعیین درست كمیت و كیفیت.
 
4- هر حسابرسی داخلی چهار مرحله به شرح زیردارد :
 
الف- بررسی مقدماتی: حسابرس در این مرحله اطلاعات کلی و سوابق امر را درباره سازمان و فعالت های آن گردآوری می کند سپس فعالیت یا فعالیت هایی که نقاط ضعف آشکار دارد را مشخص و هدف مقدماتی حسابرسی را بیان و برای بررسی و آزمون کنترل های مدیریت مربوط به فعالیت انتخابی تهیه می نماید.
 
ب- بررسی و آزمون کنترل های مدیریت : حسابرس درباره هرسه جزء هدف حسابرسی از طریق سازمان گردآوری و براساس آن به مدیریت سازمان گردآوری و براساس آن به پرسشهای زیر پاسخ می دهد:
– آیا ضوابط قابل قبول است ؟
-آیا اعمال شخص یا اشخاص (علل) موجب بروز آثاری شده است ؟
-آیا این آثار واجد اهمیت کافی برای تدوین یک هدف قطعی حسابرسی می باشد ؟
 
حسابرس درخلال بررسی کنترل های مدیریت می تواند شواهدی را درارتباط با قابلیت اتکای اطلاعات بدست آمده از کنترل های مدیریت نیز گردآوری کند حسابرس سپس یک برنامه برای رسیدگی های تفصیلی تهیه می نماید .
 
ج- رسیدگی های تفصیلی :
در این مرحله حسابرس شواهد کافی مربوط با اهمیت و قابل اطمینان را درباره هدف حسابرسی که آیا اعمال برخی افراد یا گروه ها منطبق با استاندارهای قابل قبول عملیاتی بوده و به طور کارآمد و با صرفه در چارچوب یک فعالیت مشخص مدیریت انجام گرفته است گردآوری می کند سپس حسابرس این شواهد را به منظور نتیجه گیری درباره هدف حسابرسی تلخیص و ارزیابی می نماید .
 
د- تهیه گزارش:
حسابرس بر اساس رسیدگی های تفصیلی و نتایج حاصل از آن گزارش حسابرسی را تنظیم و همراه شواهد کافی برای پشتیبانی از نتایج به شخص ثالث ارائه می کند
حسابرس پیش از تعیین فعالیت مشخصی که مورد رسیدگی قرار خواهد گرفته باید محدوده رسیدگی خود یعنی امور اداری ، تولید ، مالی، بازاریابی ، حمل و نقل یا سایر فعالیتهای سازمان تعیین کند .
انتخاب محدوده به عواملی چون مبلغ پول دریافتی یا پرداختی اطلاعات شخصی حسابرس از کنترل های مدیریت در محدوده مورد نظر علاقه های مدیریت یا مقامات قانونی یا خط مشی ها یا سایر موارد مشابه بستگی دارد .
 ​​​​​​​